Omega 3-6-9? Oh, da's vet!

In deze BLOG vertel ik je kort over vetten. Gehaat & geliefd, een groot taboe voor veel mensen, want aan de ene kant nog altijd de overtuiging dat vet dik maakt, ongezond is en de grote veroorzaker is van slecht cholesterol en aan de andere kant een smaakmaker, een energiegever en beschermer.

Ik wil een hele grote lans breken voor vet. Door mijzelf zeer geliefd bij het bereiden van maaltijden zoals enkelen van jullie weten en dan vooral in de vorm van roomboter (of Ghee), kokosolie en olijfolie. Wat mij betreft ook de enige drie die in de keuken horen te staan. Maar waarom gebruik ik het? En ben ik dan niet bang voor het dichtslibben van mijn aderen? Nee, ben ik niet en in deze blog ga ik je precies vertellen waarom.

Vetten hebben een legio aan functies. Niet in de laatste plaats natuurlijk, dat het een energieleverancier is. Je hebt (meervoudig) onverzadigde vetten en verzadigde vetten. De verzadigde vetzuren zijn vooral bedoeld als energiebron. Je hebt ze niet per se nodig vanuit voeding omdat je lijf ook verzadigde vetzuren kan aanmaken vanuit koolhydraten. Echt, klein wondertje hoor, dat menselijk lichaam. Maar het is natuurlijk wel een smaakmaker en het zorgt voor een sneller verzadigd gevoel.

Oorspronkelijke functie van vetten; het dient als energie voorraad voor barre tijden want zo is ons lichaam nog steeds ingesteld. In de oertijd hadden we namelijk geen koelkast en diepvries of een voorraadkast met zakken chips, koek en snoep. Toen moest je nog op pad voor je voedsel (dus niet naar de supermarkt) en kon je een vetreserve wel goed gebruiken, voor het geval de vangst of verzameling wat karig uitviel, even op zich liet wachten of eenvoudigweg niet haalbaar was die dag, of zelfs die week (mijn hemel).

Vet is ook een bouwstof voor celmembranen, hormonen en prostaglandines (oftewel de signaalstoffen) die je nodig hebt voor het reguleren van processen in je lichaam zoals ontstekingen, pijn, koorts en bijvoorbeeld bloedvatenvernauwing. Ze transporteren ook de door vet oplosbare stoffen zoals vitamines A, D, E en K.

Vetzuren die als vetweefsel worden opgeslagen dienen als bescherming van je organen, tegen kou en stoten. Je hebt vetzuren ook nodig om je darmen gezond te houden en om je eetlust en je gewicht onder controle te houden (echt waar!) Kortom, het is niet zo zwart-wit als men ons wil doen geloven; dat vet ongezond is, dat je het moet vermijden, en per definitie de veroorzaker is van een slecht cholesterolgehalte.
Maar het betekent ook niet dat je een half pakje roomboter per dag kunt slijten.

Kijk, vet heeft een heel groot voordeel als het op voeding aankomt; nogmaals, het verzadigt en die verzadiging zorgt ervoor dat je op tijd kunt stoppen met eten en indien de juiste vetten zijn gebruikt, je ook niet snel de behoefte hebt om binnen het uur weer wat te eten. Herinner je je nog mijn blog over calorietellen, en de onzin daarvan? Lees hem anders hier nog maar eens terug.

Natuurlijk zijn er pro’s en anti’s tegen vet maar naar mijn mening is een hele grote ‘anti’ pure bangmakerij voor een verhoogd cholesterol  - en daardoor verhoogde kans op hart- en vaatziekte- waardoor aan de medicijnen wordt gegaan en dit alles dan veroorzaakt door vet?! Cholesterol is een onderwerp waar ik een andere keer over wil schrijven maar het is allang ontkracht dat het eten van vetten dé (enige) boosdoener is van hart- en vaatziekte. Een goed voedingspatroon omvat vooral variatie. Want je hebt diverse vetten hard nodig en die alleen maar uit diverse voedingsmiddel te halen zijn. Denk bijvoorbeeld aan Omega 3, 6 en 9. Ja, dat zijn ook vetten!

Omega 3, tja, dat is wel een puntje van aandacht. De meeste mensen (in Nederland) hebben een tekort hieraan. We eten namelijk te weinig zee voedsel wat een rijke bron is van Omega 3. Want waar zit het in? Vis, schaal- en schelpdieren en ook zee groenten zoals zeewier en algen (jippie voor vegetariërs). Maar het komt ook voor in wild vlees en in gras gevoerde dieren. Niet in vlees uit de bio-industrie, of in ieder geval, nauwelijks.
Omega 3:
- werkt ontstekingsremmend,
- is goed voor je hart en hersenen,
- heel belangrijk voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
- goed voor je immuunsysteem
- je bloeddruk
- je spierfuncties.

Zoals je ziet, een behoorlijk positieve optelsom van de eigenschappen van Omega 3, EEN VET(zuur).

Omega 6 is een meervoudig onverzadigd vetzuur waarvan we zelden een tekort hebben want dit bevindt zich in noten, zaden, vlees, eieren en plantaardige oliën. Er zal altijd wel één of twee in dit rijtje staan die je zelf eet. Zelfs voor een vegetariër zal dit geen probleem vormen. Omega 6 is belangrijk voor normale groei en ontwikkeling bij opgroeiende kinderen. Dat komt doordat Omega 6 linolzuur (essentieel vetzuur) bevat, dat we niet zelf kunnen aanmaken maar uit voeding moeten halen. Daarnaast is Omega 6 ook belangrijk voor je immuunsysteem.

Omega 9 is een enkelvoudig onverzadigd vetzuur en onmisbaar voor je celmembranen. Je zou je kunnen voorstellen dat wanneer je geen omega 9 vetzuur binnenkrijgt je gezondheid daaronder zal lijden. Via de celmembranen is een cel in staat alle belangrijke stofjes op te nemen en weer uit te scheiden. De meest bekende bron van Omega 9 is olijfolie. En verder vind je het in koolzaadolie, pindaolie, saffloerolie, olijven, avocado en noten.

Dan last but not least een vet waarvan ik zeg: tja, jammer maar helaas. Ik heb het dan natuurlijk over TRANSVET! Transvet is zowel in natuurlijke als in onnatuurlijke voeding te vinden en gek genoeg een onverzadigd vet. Transvetten zijn niet zo goed voor je gezondheid. En hoewel het ook in natuurlijke bronnen voorkomt (wat het allemaal ongelooflijk tegenstrijdig maakt, ik weet het) is dit helaas een feit. Natuurlijke bronnen van transvet zijn vlees, zuivel en roomboter. Niet getreurd, zoals ik al zei; je eet per slot geen half pakje roomboter per dag. En het is ook beter om niet iedere dag vlees te eten. En dat meen ik serieus. De onnatuurlijke transvetten vind je in margarines, frituurvetten, bak- en braadvetten, in gebak, koek, en ja, zelfs snoep (in combinatie met suiker sowieso funest). De processen van industrieel transvet zijn wel verbeterd maar ondanks alles blijf ik zeggen, zowel op vlees en zuivel als op koek, snoep et cetera: eet met mate!

Tot slot:
Zoals je wellicht hebt opgemerkt zijn vetten in veel bronnen aanwezig. Het is daarom wel aan te raden om voor jezelf goed op een rij te zetten wat je op een dag eet. Eet je bijvoorbeeld graag noten; niet meer dan een hand(je)vol. Eet je later die dag ook nog een lunch met avocado en zalm, wordt het al gauw dubbelop, en ’s avonds een eitje bij gerecht? Probeer de dosering te begrijpen en dan kom je al en heel eind. Het kan allemaal maar het is wel keuzes maken per dag. Nou, daar ben je dan vet mee hè, dit verhaal....

Fijne dag nog,

Liefs,

Tamara